Şimdi bu iki haritada ilginç olan şey tarihleri itibariyle yerleşimleri. / 18.yy Osmanlı'sında yeni yeni gelişmekte olan Beyoğlu gözüküyor. İlginç olan şey ise bu yerleşimlerin rastgele gözüken yerleşimlerinin aslında ne kadar organik olduğu sorusu ? Çünkü ilk haritaya bakılırsa sadece gelişen yol sistemi kenarlarında yapılaşma gözüküyor. Ee ne var, önce böyle inşa edilmiş (halkın kararlarıyla) sonra yol gelmiş olamaz mı ? (yani gecekondu mahalleleri) gibi bir soru sorulabilir. Dikkat ederseniz rastgele yollar parseller ortaya çıkarmış ve ortaları bomboş olmasına rağmen sadece yol kenarlarına yerleşilmiş. Bir yere yol götürürsen insan da gelir durumu, yani klasik bir bürokratik faaliyet. Aynı haritanın "yuvarlak içinde" Piyale Paşa kısmına bakılırsa gerçekten organik bir doku yakalanabiliyor. Çünkü o zaman için hatta bu zamana kadar bile ticari bir değeri olmayan sadece tersane işçilerine yurt olmuş bir bölge. Yani anlatmak istediğim bu Pervititch haritalarında ve planlarda gözüken düz hatlı yollar , daha sonraki Cumhuriyet yıllarında açılan geniş bulvarların bürokratik mantığı ve ideolojisinin o dönemde Osmanlı'da vuku bulmuş hali. Bu da aslında bürokratik faaliyetlerin öncelikle gelir, ticaret, aktiflik gibi kavramlarla iç içe olduğu ve organik gözüken dokularda bile etkisinin gözlenebildiği.
Ki zaten gecekondu mahallerine yol götürme faaliyeti genelde halk kaynaklı dokuya, seçim vaadi olarak yapılıyor. Yani buraya da elini kolunu uzatıyor. Burda "Yapı Adası" kavramı ortaya çıkıyor. Çünkü başlangıçta yapı adası olmayan gecekondu mahalleleri veya köyler ( müstakil evler, dağınık yerleşim) bu bürokratik faaliyetlerden sonra gerçekleşen nüfus artışıyla dönüşüme uğruyor. Tabi yerel halk yol geldi, su geldi diye sevinirken bir gelecek öngörüsü yapamıyor. Arttıkça artan yoğunluk, kaynakların azalması eskiyi aratırken, yoğunlaşan bu bölgeleri rant alanı haline yine bürokrasi getiriyor ve yol,su gibi çarpıkça kaşıkla verdiğini kepçeyle alıyor.
Gezi Parkı ve Maçka parkının gerçekten organik öngörüyle inşa edilmesi toplumsal bir analizden geçmeli ve ancak böyle kendini senelerce var edebilmeli bence.
http://www.istanbulkulturenvanteri.gov.tr/ // Haritalar burada mevcut.
bir durumun organikliği öncelikle orda yaşayandan başlamaz mı (yani zaten yaşayan yoksa organik hale getiren bir el yoktur) , o zaman henüz yerleşim olmayan maçka parkında organiklik durumu nasıl olcak?
YanıtlaSilmeriç, organikliği programlanmamış rastgelelik (ticaret gibi bir işlev yok işçiler barınma alanı olarak kullanmış gibi) olarak mı tanımlıyorsun öyle anladım çünkü biraz? ve şu 1yolgötürmeyapılaşma - 2yapılaşmayolgötürme süreçlerinin nasıl gerçekleştiğini anlamadım? 1 ya da 2 den biri öncelikli mi yoksa ikisi de aynı anda mı gerçekleşiyor? son kısma katılıyorum gecekondulara yol götürme ve sonra kepçeyle geri alma.
YanıtlaSilhaylice soru odaklı bir yorum oldu.
yol ve yapılaşma bağlantısına barmak basman önemli kanımca bizi çok pis bir ulaşım oradan oraya sürüklenme analizleri ve çözümleri bekliyor gibi geldi. hatta ki olaya çözüm olarak bakmayıp abartılı bir ulaşım önerisi getirip günümüze kadar da onu yerle bir edip alaşşa yapılabilirink belkim.
Melike, Organiklik bence yaşayandan çok "kullanımla" başlar. Bakınız parklarda ya da yol kenarlarında çimenler üstünde oluşan kelleşmiş yollar. kimse o parkta veya orda yaşamaz ancak varolan planlanmış yol yerine kendi yolunu yaratmıştır. Maçka parkı'da yeterince organik planlanamadığı için belki de şuan bu haldedir. Bir de Frank Lloyd Wright 'ın Organik Mimarlık tanımında çevresi ve konumuyla ilişki yatıyor, Maçka'da bu da eksik.
SilEzgi, organikliği programı bürokrasi tarafından değil kulanıcı tarafından programlanmış dolayısıyla birçok kullanıcıdan meydana gelen rastgelelik olarak tanımlıyorum. Bunun mümkün olması için ise bürokrasinin o zamana kadar ilgisini çekmemesi gerekiyor genelde ki o doku oluşabilsin. Yani ticari ve konum itibariyle değerli bölgelere önce bürokrasi yol götürür sonra insanlar gider, nispeten değersiz alanlarda ise yapılaşma olur ve anlatığım unsurlardan sonra kaşık ile yol gider. Hangisinin önce olacağı şehir içi kullanıma bağlıdır diyorum.
/ programı kullanıcı tarafından yapılmış* daha doğru.
Sil